Vladimir Putin- Aυτή είναι η ζωή μου

Ο πατέρας του πατέρα μου γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη και ήταν μάγειρος» λέει ο Βλαντίμιρ Πούτιν ­ Βολόντια και Βόβκα για τους φίλους και την οικογένειά του. Φαίνεται όμως ότι ήταν καλός μάγειρος γιατί μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο βρήκε δουλειά κάπου έξω από τη Μόσχα όπου ζούσε ο Λένιν και όλη η οικογένεια Ουλιάνοφ. «Οταν πέθανε ο Λένιν, ο παππούς μου μεταφέρθηκε σε μια από τις ντάτσες του Στάλιν. 

Δούλεψε εκεί πολλά χρόνια. Πολλοί λίγοι που ήταν γύρω από τον Στάλιν την έβγαλαν καθαρή. Ο παππούς ήταν ένας από αυτούς τους λίγους. Όταν πέθανε ο Στάλιν και ο παππούς μου πήρε σύνταξη δούλευε μάγειρας στο αναπαυτήριο της κομματικής οργάνωσης της Μόσχας και το θυμάμαι πολύ καλά γιατί τον επισκεπτόμουν συχνά. Δεν μιλούσε πολύ, άλλωστε ούτε και οι γονείς μου μιλούσαν.

Γενικώς, εκείνη την εποχή ο κόσμος απέφευγε να μιλάει για τη ζωή του. Μόνον όταν έρχονταν συγγενείς για επίσκεψη κουβέντιαζαν στο τραπέζι και εγώ έπιανα κάτι λόγια. Οι δικοί μου όμως δεν πολυμιλούσαν, ιδιαίτερα ο πατέρας ήταν αμίλητος. Γνώρισε τη μητέρα μου σε ένα χωριό όπου έμενε με τη γιαγιά της και παντρεύτηκαν. Ηταν 17 χρόνων και οι δύο. Αγαπήθηκαν. Οταν άρχισε ο πόλεμος, το 1941, ο πατέρας πήγε εθελοντής στο μέτωπο. Η μητέρα έμεινε στο Πέτερχοφ (έξω από την Αγία Πετρούπολη). Οταν εκεί η κατάσταση έγινε αφόρητη την πήρε ο αδελφός της στην πόλη. Ηταν αξιωματικός του Ναυτικού και υπηρετούσε στο αρχηγείο, στο Σμόλνι. Η μάνα μου, με μωρό στην αγκαλιά, έφυγε καθώς έπεφταν οι βόμβες και σφύριζαν οι σφαίρες γύρω της. Αλλά εκείνη την εποχή ο κόσμος δεν ζητούσε βοήθεια. Άλλωστε, έτσι όπως ήταν τα πράγματα, αυτό ήταν μάλλον αδύνατον.

Ο παππούς είχε πολλά παιδιά και όλα τα αγόρια του ήταν στο μέτωπο. Η μάνα μπήκε σε κάποιο πρόχειρο υπόστεγο στο Λένινγκραντ για να σώσει τα παιδιά της. Εκεί πέθανε από διφθερίτιδα ο δεύτερος αδελφός μου. Ο θείος μου βοήθησε τη μητέρα μου, της έδινε τη μερίδα του φαγητού του. Οταν εκείνος κάποτε μετακινήθηκε, η μητέρα μου λίγο έλειψε να πεθάνει. Δεν είναι υπερβολή. Μια ημέρα λιποθύμησε από την πείνα, οι γύρω της νόμισαν ότι πέθανε και την έβαλαν με τα πτώματα. Ευτυχώς συνήλθε κάποια στιγμή και άρχισε να βογκά. Ετσι, από θαύμα έζησε. Παρέμεινε στο Λένινγκραντ σε όλη την πολιορκία. Μόνον όταν πέρασε ο κίνδυνος έφυγαν».

«Ο πατέρας ήταν στο μέτωπο όλον αυτόν τον καιρό. Ηταν σε ένα τμήμα της (σταλινικής) Υπηρεσίας Ασφαλείας, που δρούσε πίσω από τις γερμανικές γραμμές στην Εσθονία. Ο τοπικός πληθυσμός στην αρχή τούς συντηρούσε, κατόπιν όμως τους εγκατέλειψαν και παραλίγο να πεθάνουν της πείνας. Οι Γερμανοί τούς περικύκλωσαν και λίγοι κατάφεραν να ξεφύγουν, ανάμεσά τους και ο πατέρας μου. Συνολικά τέσσερις μόνον από τους 28 της ομάδας του επέζησαν. Αλλά επέστρεψε πάλι στο μέτωπο και δεν είχε την ευκαιρία να δει τη μητέρα.

Μετά τον πόλεμο ο πατέρας πήγε να εργαστεί στο εργοστάσιο κατασκευής τρένων «Γεγκόροφ». Ως κατοικία του έδωσαν ένα δωμάτιο σε μια δημοτική πολυκατοικία, στο κέντρο της Αγίας Πετρούπολης. Ως αυλή είχε έναν φωταγωγό και ζούσαμε στο πέμπτο πάτωμα, χωρίς ασανσέρ. Προπολεμικά οι γονείς μου είχαν μισό σπίτι στο Πέτερχοφ και ήταν πολύ υπερήφανοι για την κατάστασή τους. Ετσι, τώρα, το δωμάτιο στην πολυκατοικία ήταν υποβιβασμός. Είχαμε μια σκάλα και εκεί έμαθα μια για πάντα τι σημαίνει «στρίμωγμα».

Είχαμε πολλά μεγάλα ποντίκια παντού και εγώ με τους φίλους μου τα κυνηγούσαμε μ’ ένα ξύλο όπου τα βρίσκαμε. Μια ημέρα είδα έναν τεράστιο πόντικα και άρχισα να τον κυνηγώ ως κάτω στο πλατύσκαλο. Τον έφερα σε μια γωνιά απ’ όπου δεν μπορούσε να πάει πουθενά. Ξαφνικά, σηκώνεται στα δυο πόδια του και ορμά καταπάνω μου. Τρόμαξα. Το έβαλα στα πόδια, εκείνο με κυνηγούσε αλλά ευτυχώς ήμουν πιο γρήγορος. Μόλις πρόλαβα να κλείσω την πόρτα.

Ζούσαν και πολλοί άλλοι, συνταξιούχοι οι περισσότεροι, στην πολυκατοικία. Ηταν μια εβραϊκή οικογένεια κάποιου γηραλέου ράφτη με την κόρη τους τη Χάβα, η γριά Ανια, μια θρησκευόμενη γυναίκα που όλο πήγαινε στην εκκλησία.

Οταν γεννήθηκα, αυτή και η μητέρα μου με βάφτισαν. Το κράτησαν μυστικό από τον πατέρα που ήταν μέλος και γραμματέας της κομματικής οργάνωσης στο εργοστάσιο. Πολλά χρόνια αργότερα, το 1993, όταν εργαζόμουν στο δημοτικό συμβούλιο του Λένινγκραντ, πήγα στο Ισραήλ ως μέλος της επίσημης αποστολής. Η μητέρα μου μού έδωσε τότε τον σταυρό της βάφτισής μου να τον ευλογήσω στον τάφο του Χριστού. Εκανα ό,τι μου είπε και κατόπιν τον πέρασα στον λαιμό μου. Από τότε δεν τον έβγαλα ποτέ».


«Γεννήθηκα μήνα Οκτώβριο, έτσι λοιπόν δεν πήγα σχολείο παρά όταν έγινα σχεδόν οκτώ χρόνων. Εχουμε ακόμη μια φωτογραφία μου. Φοράω τη παλιομοδίτικη γκρίζα σχολική ποδιά και, για κάποιον λόγο, κρατώ μια γλάστρα, όχι λουλούδια αλλά μια γλάστρα. Δεν μπορώ να πω ότι με ενθουσίαζε το σχολείο. Μου άρεσε να παίζω στον δρόμο, στην αυλή. Είχαμε δυο μικρές αυλές ενωμένες και σε αυτές περνούσα όλη την ημέρα. Πότε πότε η μητέρα έβγαζε το κεφάλι της από το παράθυρο και φώναζε να δει αν ήμουν εκεί. Ημουν πάντοτε. Αν δεν έβγαινα έξω δεν υπήρχε λόγος να ζητήσω άδεια.

Μια φορά, ήμουν πέντε ή έξι ετών, βγήκα έξω ως τη γωνία του μεγάλου δρόμου χωρίς να ζητήσω άδεια. Ηταν Πρωτομαγιά. Κόσμος πολύς έτρεχε γύρω μου, ήταν μια φασαρία, ο δρόμος γεμάτος. Φοβήθηκα λιγάκι. Υστερα, έναν χειμώνα που ήμουν κάπως μεγαλύτερος, οι φίλοι μου και εγώ αποφασίσαμε να φύγουμε από την πόλη χωρίς να το πούμε σε κανέναν. Θέλαμε να πάμε ταξίδι. Πήραμε το τρένο που μας πήγε κάπου και… χαθήκαμε. Εκανε και κρύο. Ευτυχώς είχαμε σπίρτα, ανάψαμε μια φωτιά να ζεσταθούμε αλλά δεν είχαμε να φάμε τίποτε. Είχαμε παγώσει. Πήραμε έτσι πάλι το τρένο και επιστρέψαμε. Το ξύλο που φάγαμε… Με τη λωρίδα. Ούτε να ακούσουμε άλλη φορά για ταξίδι».

« Αγαπούσα το σχολείο όσο, πώς να το πούμε, κατάφερνα να είμαι ο ανεπίσημος αρχηγός. Το σχολείο ήταν ακριβώς στη γωνία του σπιτιού μου και αυτό βοηθούσε πολύ. Δεν προσπαθούσα να είμαι ο αρχηγός. Για μένα ήταν πιο σπουδαίο να κρατώ την ανεξαρτησία μου. Αν τη συγκρίνω με τη ζωή μου όταν μεγάλωσα θα έλεγα πως ο ρόλος που έπαιξα ως παιδί ήταν ρόλος στη νομοθετική εξουσία και όχι στην εκτελεστική. Και όσο το πετύχαινα αυτό το σχολείο μου άρεσε. Δεν κράτησε όμως πολύ. Σύντομα έγινε φανερό ότι αυτά που έκανα στην αυλή του σπιτιού δεν ήταν αρκετά. Ετσι άρχισα με τα σπορ. Και για να διατηρώ καλό όνομα έπρεπε να είμαι καλός στα μαθήματα. Γιατί, δεν το κρύβω, ως την ΣΤ’ Δημοτικού ήμουν ένας μαθητής της συμφοράς».

Ο Βολόντια ήταν μέγας κοπανατζής

Η Βέρα Ντμιτρίεβνα Γκιούρεβιτς, η δασκάλα του προέδρου Πούτιν από την 4η ως την 8η τάξη του σχολείου του, θυμάται:

«Η μητέρα τού Βολόντια ήταν μια πολύ ευγενική γυναίκα, μια ψυχή όλο καλοσύνη. Οχι πολύ μορφωμένη και αμφιβάλλω αν πήγε ως την 5η τάξη σχολείο. Σε όλη της τη ζωή δούλευε ­ καθαρίστρια, θελήματα στον φούρνο το απόγευμα, βοηθός στο εργαστήριο και πότε πότε φύλακας στις αποθήκες. Ο πατέρας τού Βολόντια δούλευε σε ένα εργοστάσιο, καλός και δουλευταράς είχε τη συμπάθεια όλων. Επί ένα διάστημα δε έπαιρνε και το βοήθημα αναπηρίας ­ κούτσαινε από το ένα πόδι. Αυτός μαγείρευε σπίτι και ήταν σπουδαίος στην πηχτή. Ακόμη θυμάμαι την πηχτή του Πούτιν, δεν υπήρχε καλύτερη.

Πήρα τον Βολόντια όταν πήγε στην 4η. Η δασκάλα τους ως τότε, η Ταμάρα Παβλόβνα, μου έδωσε την τάξη της. Υστερα από λίγο οργάνωσα μια ομάδα γερμανικής γλώσσας. Ηρθαν περί τα 12 παιδιά και ανάμεσά τους ο Βολόντια Πούτιν. Η Ταμάρα απόρησε. «Και ο Βολόντια; Δεν μου φαίνεται πως του πάει…». Και όμως έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για το μάθημα, της είπα. Εξακολουθούσε να αμφιβάλλει ­ ο Βολόντια ήταν μέγας κοπανατζής και δεν μπορούσε να οργανωθεί. Δεν ήταν καν πιονιέρος. Συνήθως στους πιονιέρους γίνονται δεκτοί από την 3η τάξη, αλλά ο Βολόντια ήταν κομμένος. Μερικές τάξεις μάθαιναν αγγλικά και άλλες γερμανικά. Τα αγγλικά ήταν περισσότερο της μόδας από τα γερμανικά και είχαμε περισσότερες τάξεις αγγλικών. Ο Βολόντια προτίμησε τα γερμανικά, σε μένα. Στην 5η τάξη δεν έδειχνε τίποτε το ιδιαίτερο αλλά ένιωθα πως διέθετε ενεργητικότητα, είχε χαρακτήρα και έκρυβε δυναμισμό μέσα του. Εβλεπα πόσο ενδιαφέρον είχε για τις γλώσσες και πόσο εύκολα τις έπαιρνε. Είχε σπουδαία μνήμη και γρήγορο μυαλό.

Σκεφτόμουν. Αυτό το παιδί θα γίνει κάτι. Ετσι αποφάσισα να το προσέξω περισσότερο και να το αποθαρρύνω από το να χάνει τον καιρό του εδώ και εκεί, και με παρέες στον δρόμο. Είχε φίλους στη γειτονιά του δύο αδέλφια, τους Κοφσόφ, και έκοβαν βόλτες, πηδούσαν από στέγη σε στέγη, σε γκαράζ και σε τοίχους και ο πατέρας του δεν το ήθελε αυτό. Ο πατέρας Πούτιν είχε πολύ αυστηρές αρχές. Δεν μπορούσε όμως να αποσπάσει τον Βολόντια από τους αδελφούς Κοφσόφ. Ηταν άνθρωπος πολύ σοβαρός και επιβλητικός, μάλιστα καμιά φορά το βλέμμα του ήταν άγριο. Οταν πήγα να τον δω πρώτη φορά, μπορώ να πω ότι τρόμαξα. «Τι σκληρός άνθρωπος» σκέφτηκα. Και όμως αποδείχθηκε ότι ήταν χρυσή καρδιά. Αλλά στο σπίτι τους ούτε φιλιά ούτε χάδια υπήρχαν.

Μια φορά που πήγα σπίτι τους είπα στον πατέρα του Βολόντια. «Ξέρετε, ο γιος σας δεν εργάζεται όσο θα μπορούσε». Ξέρετε τι μου απάντησε; «Και λοιπόν, τι να τον κάνω. Να τον σκοτώσω;». Αναγκάστηκα να του πω, «θα πρέπει να του μιλήσετε. Ας δουλέψουμε μαζί σ’ αυτό, εσείς στο σπίτι και εγώ στο σχολείο. Ετσι ίσως πάρει κάτι παραπάνω από τη βάση στα μαθήματα. Γιατί, το παιδί είναι πολύ έξυπνο». Ετσι, συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε. Τελικά, όμως, ελάχιστα τον επηρεάσαμε. Ο Βολόντια άλλαξε ξαφνικά όταν πήγε στην 6η τάξη. Ηταν φανερό ότι είχε βάλει έναν σκοπό στη ζωή του. Κατά πάσα πιθανότητα είχε αντιληφθεί ότι πρέπει να πετύχει κάτι στη ζωή του. Αρχισε να παίρνει καλούς βαθμούς και μάλιστα πολύ εύκολα. Τελικά, έγινε δεκτός στους πιονιέρους. Εγινε κάποια τελετή και κάναμε εκδρομή στο σπίτι τού Λένιν. Δεν άργησε να γίνει πρόεδρος του σχολικού συμβουλίου».



«Η αλήθεια είναι ότι η ζωή μου δεν έχει κανένα ενδιαφέρον» λέγει. «Είναι όμως ανοιχτή σαν βιβλίο. Πήγα σχολείο, δεν ήμουν σπουδαίος, μπορώ να πω ότι ήμουν χούλιγκαν ως μια ηλικία, πήγα στο πανεπιστήμιο, μπήκα κατόπιν στην KGB και όταν τελείωσα από εκεί, το 1991, ξαναπήγα στο πανεπιστήμιο, εργάστηκα στο γραφείο του δημάρχου Σομπτσάκ στην Αγία Πετρούπολη και από εκεί πήγα στη Μόσχα, στη Διεύθυνση Προσωπικού και αργότερα στο προεδρικό γραφείο, στο Κρεμλίνο, από όπου διορίστηκα διευθυντής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας-ΟΥΑ. 

Υπηρετούσα εκεί όταν ο πρόεδρος Γέλτσιν με ονόμασε πρωθυπουργό και αργότερα υποψήφιο για την προεδρία. Δεν είχα ιδέα για την Υπηρεσία Ασφαλείας ούτε καν ρωτήθηκα. Απλώς, ο πρόεδρος Γέλτσιν υπέγραψε τον διορισμό…»

«Καθόμουν στο γραφείο μου όταν κτύπησε το τηλέφωνο. «Μπορείς να πεταχθείς στο αεροδρόμιο και να δεις εκεί τον Κιριένκο; » ακούω τον διευθυντή. Ο Κιριένκο ήταν πρωθυπουργός και επέστρεφε με τον πρόεδρο από διακοπές στην Καρελία. Τι να ήθελαν. Κάτι μου πέρασε από το μυαλό, κάτι άσχημο. Πήγα στο αεροδρόμιο, είδα τον Κιριένκο και η πρώτη κουβέντα που μου είπε ήταν: «Γεια σου Βολόντια. Συγχαρητήρια». «Τι τρέχει; » ρωτώ. Μου απαντά: «Υπογράφηκε η διαταγή. Διορίστηκες διευθυντής της ΟΥΑ». Δεν μπορώ να πω ότι ευχαριστήθηκα. Δεν ήθελα να μπω δυο φορές στο ίδιο ποτάμι. Καταλαβαίνετε. Η δουλειά σε μια μισοστρατιωτική υπηρεσία είναι δύσκολο πράγμα. Θυμήθηκα τότε που πήγα να εργαστώ στην KGB ­ ήταν σαν να μου έβαλαν ένα ηλεκτρικό καλώδιο. Βρίσκεσαι σε διαρκή ένταση, όλα τα έγγραφα είναι απόρρητα, αυτό απαγορεύεται, εκείνο απαγορεύεται… Δεν μπορείς να πας ούτε σε ένα ρέστοραν. Ο διευθυντής σου πιστεύει ότι σε ρέστοραν πηγαίνουν οι μαυραγορίτες και οι πουτάνες. Υστερα είναι και κάτι άλλο. 

Αν είσαι μυστικός πράκτορας είσαι υπό συνεχή παρακολούθηση. Είναι επίσης και οι συσκέψεις κάθε εβδομάδα. Και το πρόγραμμα της ημέρας. Δεν μπορείς ούτε να γελάσεις. Υπήρχε ένα «Ακρως Απόρρητον» σημειωματάριο και κάθε Παρασκευή έπρεπε να το ανοίξεις, να γράψεις το χρονοδιάγραμμα της εβδομάδας και, ύστερα, κάθε ημέρα να σημειώνεις και να υπογράφεις ώρα προς ώρα. Αυτά ήταν στην KGB.

Στο Κρεμλίνο ήταν διαφορετικά. Κανένας δεν μου έκανε έλεγχο, εγώ τους είχα υπό έλεγχο. Αλλά στην ΟΥΑ θα έδινα αναφορά στον προϊστάμενο του τμήματος και στον γενικό διευθυντή. Ανοιγε το οργανόγραμμα και ρωτούσε, τι έκανες αυτή την εβδομάδα; Και εγώ, έδινα αναφορά και εξηγούσα γιατί αυτό δεν έγινε και εκείνο δεν ολοκληρώθηκε ακόμη επειδή ήταν βαριά δουλειά. Τότε γιατί το έβαλες στο πλάνο; Να βάζεις μόνο εκείνα που μπορεί να γίνουν! Σας τα λέω αυτά για να δείτε την πίεση που υπήρχε. Ετσι, λοιπόν, πήγα στο γραφείο του διευθυντή της ΟΥΑ, τον Νικολάι Κοβάλεφ. Εκείνος όταν με είδε άνοιξε το χρηματοκιβώτιο και μου είπε: «Αυτό είναι το απόρρητο σημειωματάριό μου. Τα πυρομαχικά μου». Το πήρα με βαριά καρδιά».

«Ηταν πολύ επιφυλακτικοί. Αργότερα βελτιώθηκε κάπως η κατάσταση. Οσο για τον συνταγματάρχης, ας δούμε πώς έχουν τα πράγματα. Πρώτα απ’ όλα είμαι εν αποστρατεία. Αφυπηρέτησα πριν από δέκα χρόνια ως αντισυνταγματάρχης και σε αυτά τα δέκα χρόνια είχα άλλη ζωή. Οταν πήγα να δουλέψω στην ΟΥΑ, πήγα όχι ως αξιωματικός αλλά ως απλός πολίτης, ο πρώτος μη στρατιωτικός στην ηγεσία των υπηρεσιών ασφαλείας».

Φίλοι και κατάσκοποι



Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πιο καθοριστική στιγμή της ζωής του έλαβε χώρα πριν από περίπου 40 χρόνια, όταν συνάντησε τον Vladimir Putin στους σκοτεινούς και απόκοσμους διαδρόμους του περιφερειακού κεντρικού γραφείου της KGB στο Leningrad, γνωστού ως το Μεγάλο Σπίτι. Ήταν μια εποχή, υπό τον πρόεδρο του κόμματος Leonid Brezhnev, όταν η Σοβιετική Ένωση βυθιζόταν σε ένα στάσιμο τέλμα απραγματοποίητης ανάπτυξης και στρατιωτικής παρακμής. Ο Naryshkin είχε μόλις αποφοιτήσει από ένα από τα πιο διάσημα ιδρύματα της Μόσχας, την Ανώτατη Σχολή Felix Dzerzhinsky της KGB. Ο Putin εργαζόταν ήδη στο τμήμα εξωτερικών πληροφοριών της KGB του Λένινγκραντ όταν ο Naryshkin έπεσε πάνω του.

By Filip Kovacevic/SpyTalk

«Έτσι γνωριστήκαμε», είπε με ένα ντροπαλό χαμόγελο σε ένα ρωσικό τηλεοπτικό πρόγραμμα το 2018. «Δούλευε ήδη εκεί. Και έτσι έγινε η γνωριμία.” Ο ίδιος άφησε επίσης να εννοηθεί ότι είχαν πέσει με αλεξίπτωτο με τον μελλοντικό πρόεδρο αφού στάλθηκαν στο Ινστιτούτο Red Banner, τώρα γνωστό ως Ακαδημία Υπηρεσίας Ξένων Πληροφοριών. “Το άλμα του με το αλεξίπτωτο του έκανε πολύ καλή εντύπωση … Μου άρεσε, μου άρεσε πάρα πολύ».

To όνομά του είναι Sergey Naryshkin και είναι ο επικεφαλής του SVR, της ρωσικής εξωτερικής υπηρεσίας πληροφοριών. Ήταν τουλάχιστο έως λίγα 24ωρα πριν.

Τώρα πλέον ο Πρόεδρος Putin είναι έξω φρενών μαζί του και ο παλαιός φίλος του Προέδρου με τον οποίον τους ενώνουν τόσα πολλά από το παρελθόν θα πρέπει να είναι έτοιμος για ένα δύσβατο προσωπικό μέλλον.

Στη διάρκεια σύσκεψη στη Μόσχα η οποία μεταδόθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο τη Δευτέρα και λίγο πριν από την υπογραφή της αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του Ντονμπάς, ο Sergey Naryshkin εμφανίστηκε να υποστηρίζει εκ νέου διάλογο με τη Δύση και εισηγήθηκε να μην προχωρήσουν στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας των περιοχών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ

Πρότεινε αρχικά να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις και να μην προχωρήσουν στην αναγνώριση!

Ο Naryshkin ανέφερε συγκεκριμένα στη σύσκεψη: «Με την πρόταση του Νικολάι Πλατόνοβιτς, θα μπορούσαμε να δώσουμε, πως να το πω, στους δυτικούς μας εταίρους μια τελευταία ευκαιρία. Να τους δώσουμε μια επιλογή, σε μικρό χρονικό ορίζοντα, να πιέσουν το Κίεβο να επιλέξει την ειρήνη και να εφαρμόσει τη συμφωνία του Μινσκ» είπε ο Naryshkin και συνέχισε: «Στη χειρότερη περίπτωση, πρέπει να πάρουμε την απόφαση για την οποία συζητάμε σήμερα».

Ο Ρώσος ηγέτης άρχισε on camera να στριμώχνει τον επικεφαλής της κατασκοπείας που έχανε τα λόγια του και τραύλιζε. Η επιμονή του Putin να τον ρωτά αν συμφωνεί ή όχι με την αναγνώριση, τον οδήγησε σε ολίσθημα καθώς ο Naryshkin έσπευσε να μιλήσει για προσάρτηση των δύο αυτών περιοχών στη Ρωσία, όπως ακριβώς συνέβη με την περίπτωση της Κριμαίας, πριν από οκτώ χρόνια.

«Υποστηρίζω την πρόταση για ένταξη του Ντονέτσκ και Λουχάνσκ στη ρωσική ομοσπονδία»

Ο Putin τον επανέφερε στην τάξη οργισμένος.

«Δεν μιλάμε για προσάρτηση. Δεν μιλάμε γι’ αυτό. Μιλάμε για την αναγνώριση ή μη της ανεξαρτησίας», έσπευσε να τονίσει ο Ρώσος πρόεδρος.

«Μίλα, μίλα, μίλα καθαρά».

Μουδιασμένος, ο Naryshkin αντιλήφθηκε την γκάφα του και προσπάθησε να τα μαζέψει λέγοντας τα εξής: «υποστηρίζω την πρόταση για αναγνώριση της ανεξαρτησίας».

«Καλώς, μπορείς να καθίσεις τώρα. Ευχαριστούμε», απάντησε ο Πούτιν, ο οποίος πάλευε να μην δείξει την οργή του.
Μια δροσερή μέρα του Οκτώβρη στη Μόσχα το 2017, ο Sergey Naryshkin ο επικεφαλής του SVR, της ρωσικής εξωτερικής υπηρεσίας πληροφοριών, στάθηκε στο μικρόφωνο σε μια υπαίθρια τελετή για να αποκαλύψει ένα άγαλμα προς τιμήν ενός αξιοσημείωτου προκατόχου.

«Το όνομα του Pavel Fitin επιστρέφει στην ιστορία μας», είπε ο Naryshkin για τον άνθρωπο που διηύθυνε τον ξένο κατασκοπευτικό μηχανισμό της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια ηρωική χάλκινη εκδοχή του Fitin της εποχής του πολέμου, χειμωνιάτικο παλτό ντυμένο στους ώμους του, δεσπόζει πάνω από τον Naryshkin και άλλους αξιωματούχους. Ο Fitin είχε καταθέσει δεκάδες αναφορές πληροφοριών που προειδοποιούσαν τον Josef Stalin ξανά και ξανά για το σχέδιο της ναζιστικής Γερμανίας να εισβάλει στη Σοβιετική Ένωση (χωρίς αποτέλεσμα, πρέπει να ειπωθεί, γεγονός που δεν αναφέρθηκε στις ρωσικές ειδήσεις για την τελετή).

Πέντε χρόνια αργότερα, ο Naryishkin, ένας περιποιημένος 67χρονος που προτιμά τα όμορφα ραμμένα επαγγελματικά κοστούμια και τις συγκρατημένες γραβάτες, έχει ξανά στο μυαλό του τους Ναζί – τουλάχιστον ως χρήσιμη γραμμή προπαγάνδας του Κρεμλίνου. Τον Ιανουάριο, απηχώντας ένα σταθερό ρωσικό θέμα, το αφεντικό του SVR συνέκρινε την κυβέρνηση της Ουκρανίας με τους Ναζί που εισέβαλαν και κατέλαβαν μεγάλο μέρος της Ρωσίας κατά την περίοδο 1941-1945. Δεδομένου ότι οι Ναζί εξισώνονται στα μυαλά των Ρώσων με το απόλυτο κακό, η μεταφορά του Naryshkin ακούστηκε σαν μια ανησυχητική έκκληση προς όλους τους Ρώσους να νικήσουν μια άλλη διαφαινόμενη φασιστική εισβολή.

Η Ουκρανία βρίσκεται ακριβώς στο στόχαστρο του Naryshkin σήμερα. Μαζί με το FSB, την αδίστακτη εσωτερική ασφάλεια και αντικατασκοπεία της Ρωσίας, το SVR έχει εδώ και καιρό κατασκόπους και διπλούς πράκτορες στην Ουκρανία και σε όλο τον κόσμο, ενώ επιβλέπει παγκόσμιες επιχειρήσεις παραπληροφόρησης που σχετίζονται με τη σύγκρουση, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές.



Μόλις τον περασμένο μήνα, οι ΗΠΑ και η Βρετανία επέβαλαν κυρώσεις σε τέσσερις Ουκρανούς, συμπεριλαμβανομένων δύο μελών του κοινοβουλίου τους, για φερόμενους ως πράκτορες της FSB. Είναι πιθανό η GRU, η θανατηφόρα στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας, να είναι η κύρια υπεύθυνη για τη διοργάνωση επεισοδίων των λεγόμενων «ψευδών σημαιών» που οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίζονται ότι οι Ρώσοι προετοιμάζονται να δικαιολογήσουν μια επίθεση στην Ουκρανία, λένε οι πηγές.

Όπως και να έχει, ο Naryshkin είναι αναμφίβολα ένας κορυφαίος παίκτης στην προσπάθεια της Ρωσίας να εκφοβίσει τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους να ανακαλέσουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία και τις προόδους του ΝΑΤΟ στη μετασοβιετική εποχή. Και για αυτό, ο Naryshkin έχει το ευχαριστώ του Putin.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πιο καθοριστική στιγμή της ζωής του Sergey Naryshkin έλαβε χώρα πριν από περίπου 40 χρόνια, όταν συνάντησε τον Vladimir Putin στους σκοτεινούς και απόκοσμους διαδρόμους του περιφερειακού κεντρικού γραφείου της KGB στο Leningrad, γνωστού ως το Μεγάλο Σπίτι. Ήταν μια εποχή, υπό τον πρόεδρο του κόμματος Leonid Brezhnev, όταν η Σοβιετική Ένωση βυθιζόταν σε ένα στάσιμο τέλμα απραγματοποίητης ανάπτυξης και στρατιωτικής παρακμής.

Ο Naryshkin είχε μόλις αποφοιτήσει από ένα από τα πιο διάσημα ιδρύματα της Μόσχας, την Ανώτατη Σχολή Felix Dzerzhinsky της KGB. Ο Putin εργαζόταν ήδη στο τμήμα εξωτερικών πληροφοριών της KGB του Λένινγκραντ όταν ο Naryshkin έπεσε πάνω του.



«Έτσι γνωριστήκαμε», είπε ο Naryshkin με ένα ντροπαλό χαμόγελο σε ένα ρωσικό τηλεοπτικό πρόγραμμα το 2018. «Δούλευε ήδη εκεί. Και έτσι έγινε η γνωριμία.” Ο Naryshkin άφησε επίσης να εννοηθεί ότι είχαν πέσει με αλεξίπτωτο με τον μελλοντικό πρόεδρο αφού στάλθηκαν στο Ινστιτούτο Red Banner, τώρα γνωστό ως Ακαδημία Υπηρεσίας Ξένων Πληροφοριών. “Το άλμα του με το αλεξίπτωτο του έκανε πολύ καλή εντύπωση … Μου άρεσε, μου άρεσε πάρα πολύ».

Το μέλλον φαινόταν λαμπρό και για τους δύο, παρά τη ζοφερή προοπτική για τη μητέρα Ρωσία.

Είχαν πολλά κοινά πράγματα, ειδικά τα τραύματα της απώλειας στενών μελών της οικογένειας κατά τη διάρκεια του ναζιστικού αποκλεισμού της πόλης. Και οι δύο είχαν επίσης γονείς που δεν ανήκαν στην κομμουνιστική ελίτ. Μεγάλωσαν εκτός κομματικών κύκλων εξουσίας και έπρεπε να αντιμετωπίσουν μόνοι τους τις προκλήσεις της ενηλικίωσης. Καθοδηγούμενοι από την προσωπική τους φιλοδοξία να ανέβουν στην κοινωνική σκάλα, αποφάσισαν ότι μια δουλειά στην KGB, ίσως το πιο ισχυρό σοβιετικό ίδρυμα εκτός του Κομμουνιστικού Κόμματος, θα τους επέτρεπε να αφήσουν το στίγμα τους στον κόσμο. Και δεν έκαναν λάθος.

Αλλά θα ακολουθούσαν διαφορετικούς δρόμους για να αναδειχθούν. Ο Putin, για παράδειγμα, απέκτησε πτυχίο νομικής. Ο Naryshkin, δύο χρόνια νεότερος, ένιωθε έλξη για την επιστήμη και την τεχνολογία. Αποφοίτησε από το Leningrad Mechanical Institute με το δίπλωμα του «μηχανικού ραδιομηχανικού». Εκεί γνώρισε τη μελλοντική του σύζυγο Tatyana σαν συμφοιτήτρια. Αργότερα απέκτησαν δύο παιδιά, τον Andrey και την Veronica. Σήμερα, σύμφωνα με τους λογαριασμούς των ρωσικών ΜΜΕ, είναι παππούς.

Για έναν 67χρονο, ο Naryshkin φαίνεται πολύ fit. Του αρέσει να ξεκινά τα πρωινά του με κολύμπι. Σε τηλεοπτική του συνέντευξη μίλησε και για την πρόσφατη γοητεία του με το γκολφ. Και όπως ο Putin, φαίνεται να απολαμβάνει τη συντροφιά των ολιγαρχών, ειδικά όταν ο πλούτος τους είναι στην υπηρεσία του. Η ρουτίνα του στο κολύμπι προκάλεσε πρόσφατα μια διαμάχη όταν ανακαλύφθηκε ότι συχνάζει σε μια πισίνα που ανήκει στον αμφιλεγόμενο Αζέρο δισεκατομμυριούχο God Nisanov.

Δεν υπάρχουν δημόσια αρχεία για το έργο και τις του Naryshkin στην KGB του Λένινγκραντ. Όμως, όπως ο Πούτιν, πρέπει να έχει έρθει στην προσοχή των ανωτέρων του ως ένας πολλά υποσχόμενος νεαρός Chekist (Cheka, a colloquial name of the All Russian Extraordinary Commision). Μόνο οι καλύτεροι και οι πιο αξιόπιστοι επιλέγονται για εκπαίδευση ξένων πληροφοριών.



Ο Putin και ο Naryshkin με την κωδική ονομασία Σύντροφοι Platov and Naumov στο Red Banner Institute, πέρασαν ένα χρόνο μαθαίνοντας τα βασικά στοιχεία της κατασκοπείας από βετεράνους ξένους αξιωματικούς των πληροφοριών.



Και υπήρχε και εκπαίδευση ξένων γλωσσών. Για τον Putin ήταν τα γερμανικά, για τον Naryshkin τα γαλλικά. Είναι ενδιαφέρον ότι ούτε υπήρξε μέρος της ισχυρής ομάδας ειδικών στη Μέση Ανατολή (γνωστή ως «μαφία» της Μέσης Ανατολής-Middle Eastern “mafia”) που κυριάρχησε στα ανώτερα κλιμάκια του ξένου τμήματος πληροφοριών της KGB στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στο SVR μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.

Όταν ανέλαβαν τις πρώτες τους αποστολές στο εξωτερικό, οι αποστολές του Naryshkin αποδείχτηκαν πιο γνωστές από αυτές του Putin. Ήταν επειδή ήταν καλύτερος μαθητής ή επειδή ήταν teacher’s pet; Ή λόγω της ειδικής γλωσσικής του κατάρτισης και της τεχνικής του εμπειρίας; Ή μήπως και τα δύο; Σε κάθε περίπτωση, ενώ ο Putin στάλθηκε από την KGB στη Δρέσδη της Ανατολικής Γερμανίας κρυφά ως ταπεινός μεταφραστής, ο Naryshkin ανέλαβε δράση ως διπλωμάτης στις Βρυξέλλες, έδρα του ΝΑΤΟ και αρκετών ευρωπαϊκών πολυμερών θεσμών, καθιστώντας το βασικό πεδίο μάχης κατασκοπείας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Τη μέρα ήταν ένας υπάλληλος στο οικονομικό τμήμα της πρεσβείας, τη νύχτα ο Naryshkin έκανε το πραγματικό του επάγγελμα, στρατολογώντας κατασκόπους για να κλέψουν μυστικά της δυτικής επιστήμης και τεχνολογίας για το σοβιετικό στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα. Με την ΕΣΣΔ στα πρόθυρα μιας οικονομικής κατάρρευσης στα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η KGB του Mikhail Gorbachev είχε θέσει τα τεχνικά μυστικά στην κορυφή της ατζέντας της για την κατασκοπεία, ακόμη πιο ψηλά από την πολιτική νοημοσύνη.

Δεν είναι γνωστό εάν ο Naryshkin είχε κάποια επιτυχία στη στρατολόγηση κατασκόπων στις Βρυξέλλες. Όμως είναι γνωστό, χάρη στη δική του παραδοχή, ότι η καριέρα του ως κατασκοπευτική τελείωσε πρόωρα. Ένας συνάδελφος αξιωματικός των πληροφοριών από τη σοβιετική πρεσβεία αυτομόλησε στη CIA και τον έκαψε καθώς και άλλους δύο. Ένας φιλοκυβερνητικός πόρος ρωσικών μέσων ενημέρωσης αναγνώρισε τον αποστάτη ως τον Igor Cherpinsky, έναν ουκρανικής καταγωγής αξιωματικό της KGB που εργαζόταν υπό την κάλυψη ενός πολιτιστικού ακόλουθου. Στις αρχές Μαρτίου του 1990 «εξαφανίστηκε», μαζί με τη σύζυγο και το μικρό του παιδί. Η τρέχουσα τοποθεσία (και η ταυτότητά του) είναι άγνωστη.

Η προσωπική του εμπειρία της προδοσίας μπορεί να είναι αυτό που ωθεί τον Naryshkin να τονίσει τις έννοιες της τιμής και της πίστης σε πολλές από τις επίσημες δηλώσεις του. Μπορεί να μοιάζει αστός και με ήπιο λόγο, πολύ πιο διπλωματικός από το αφεντικό του, Vladimir Putin, ο οποίος έχει αφοσιωθεί στη χρήση της γλώσσας των τραμπούκων του δρόμου, όπως το 2010, όταν προειδοποίησε δημόσια τόσο τους πραγματικούς όσο και τους πιθανούς αποστάτες ότι «οι προδότες θα κλωτσήσουν τον κουβά, πιστέψτε με». Αλλά η καλογυαλισμένη βιτρίνα του Naryshkin δεν μπορεί να συγκαλύψει εντελώς μια εσωτερική οργή που αναδύεται σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις όταν τον ρωτούν για το πρόωρο τέλος της κατασκοπικής του καριέρας.

Ακριβώς όπως ο Putin, ο Naryshkin παραιτήθηκε από τη ρωσική υπηρεσία πληροφοριών μετά τον θάνατο της ΕΣΣΔ το 1991 και βρέθηκε να δουλεύει στην κυβέρνηση της πόλης της Αγίας Πετρούπολης. Ασχολήθηκε με την οικονομική ανάπτυξη και τις ξένες επενδύσεις χαρακτηριστικό των αξιωματούχων της πόλης εκεί στα μέσα της δεκαετίας του 1990, συμπεριλαμβανομένου του Putin, oι οποίοι εναλλάσσονταν απρόσκοπτα μεταξύ της κυβερνητικής τους εργασίας και των επιχειρηματικών τους συμφερόντων. Από το 1996 έως το 2004, για παράδειγμα, είχε μια θέση στο διοικητικό συμβούλιο της Philip Morris Izhora, της ρωσικής θυγατρικής του αμερικανικού γίγαντα του καπνού, ενώ ταυτόχρονα εργαζόταν για την κυβέρνηση της πόλης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έγινε πλούσιος αναμειγνύοντας τις κυβερνητικές και επιχειρηματικές θέσεις του.

Ο Naryshkin χρησιμοποίησε επίσης αυτή τη φορά για να βελτιώσει τα εκπαιδευτικά του διαπιστευτήρια—με αναμφισβήτητα ανάμεικτα αποτελέσματα.

Η διδακτορική του διατριβή το 2004, «Ξένες Επενδύσεις στη Ρωσία ως Παράγοντας Οικονομικής Ανάπτυξης» —αναμφίβολα γραμμένη για αυτόν από πρόχειρους βοηθούς ερευνητές— εξετάστηκε από τον ερευνητικό οργανισμό «Dissernet» ως σοβαρή υπόθεση λογοκλοπής. Το 40% αφαιρέθηκε από άλλες πηγές χωρίς καμία αναφορά. Μια δεύτερη, υψηλότερου επιπέδου διατριβή (που ονομάζεται habilitation) που εκδόθηκε από το Ινστιτούτο Νομοθεσίας και Συγκριτικές Νομικές Σπουδές της ρωσικής κυβέρνησης το 2010, είχε παρόμοια ζητήματα.

Η «επαγγελματική» ιδιότητα του Naryshkin στα οικονομικά φαινόταν σαν ένα περίεργο διαπιστευτήριο για τον διορισμό του ως προέδρου της Επιτροπής Ιστορικής Αλήθειας από το 2009 έως το 2012, όταν διαλύθηκε—μέχρι να μάθει κανείς ότι η αποστολή της ήταν να συντρίβει τις επικρίσεις της σοβιετικής συμπεριφοράς από την Ουκρανία και άλλων πρώην δημοκρατιών και κρατών του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Η άνοδος του Naryshkin στο ίδιο το Κρεμλίνο ξεκίνησε το 2004 όταν, που συνέπεσε με την έναρξη της δεύτερης θητείας του Putin ως προέδρου. Διορίστηκε στη θέση του αναπληρωτή επικεφαλής της οικονομικής διεύθυνσης στη διοίκηση του προέδρου. Πολύ σύντομα προήχθη ξανά, αποκτώντας το βαθμό του υπουργού. Και μετά, το 2007, ανέβηκε ξανά, επιλεγμένος από τον Putin, ως αναπληρωτής πρωθυπουργός.

Όταν ο Dmitry Medvedev έγινε πρόεδρος της Ρωσίας τον Μάιο του 2008 (και ο Putin εναλλάχθηκε στη θέση του πρωθυπουργού), ο Naryshkin διορίστηκε στην κορυφαία θέση στη νέα κυβέρνηση: ο αρχηγός του προσωπικού του Medvedev. Η πραγματική του δουλειά ήταν να «παρακολουθεί» τον Medvedev για λογαριασμό του Putin, έγραψε τότε ο Charles Clover των Financial Times.

Ο Putin πρέπει να εκτιμούσε ιδιαίτερα τις προσπάθειες αυτού του παλιού συναδέλφου της KGB. Ο Naryshkin επιλέχθηκε ως υποψήφιος του κυβερνητικού κόμματος Ενωμένη Ρωσία στις εκλογές του Δεκεμβρίου 2011 για την Κρατική Δούμα, την κάτω βουλή του ρωσικού κοινοβουλίου. Η εκλογή του ήταν σίγουρη, αλλά προς έκπληξη, όχι μόνο κέρδισε το αξίωμα αλλά εξελέγη Πρόεδρος, παρά την έλλειψη προηγούμενης κοινοβουλευτικής εμπειρίας. Η μετακίνηση από ένα κορυφαίο κυβερνητικό πόστο στην ηγεσία της Δούμας, δυστυχώς, είναι σύνηθες φαινόμενο στη Ρωσία, όπου άτομα από την ίδια πολιτική φατρία κατέχουν όλες τις θέσεις εξουσίας και μπορούν να ανταλλάξουν τη μια θέση με την άλλη χωρίς κανέναν έλεγχο και ισορροπία. Στη σημερινή Ρωσία, είναι γνωστοί ως «“siloviki-σιλοβίκι, οι πρώην αξιωματικοί -ασφάλειες, στρατιώτες και κατάσκοποι- που έχουν πλημμυρίσει στις κρατικές δομές στα ουρά του Vladimir Putin», έγραψε ο Clover.

Η θητεία του Naryshkinν ως Προέδρου σημαδεύτηκε από τη δραματική κλιμάκωση της διεκδικητικότητας της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής και του γεωπολιτικού ρεβιζιονισμού, στην οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία τον Μάρτιο του 2014, συμπεριλήφθηκε στη λίστα των Ρώσων αξιωματούχων στους οποίους επιβλήθηκαν κυρώσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως και άλλα μέλη του στενού κύκλου του Putin, ωστόσο, δέχτηκε την κύρωση ως σήμα τιμής και δεν κουράστηκε να ισχυρίζεται ότι οι ρωσικές δραστηριότητες δικαιολογούνταν από τις πολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία.

Το 2016, ο Naryshkin ήταν υποψήφιος για επανεκλογή, αλλά ο Putin είχε άλλα σχέδια γι ‘αυτόν: να διευθύνει την ανανεωμένη παλιά του στολή, το SVR. Σε τηλεοπτικές και άλλες δημόσιες εμφανίσεις, ο Naryshkin, στα 62 του, φαινόταν να απολαμβάνει την επιστροφή του στην επιχείρηση κατασκόπων.

Υπό την ηγεσία του, το SVR διπλασίασε την εκστρατεία δημοσίων σχέσεων για να διαμορφώσει τη νέα της εικόνα ως ισχυρή αλλά επαγγελματική, μια KGB με καλύτερους τρόπους. Η ιστοσελίδα της ενημερώθηκε και επεκτάθηκε. Τα βιβλία βετεράνων της KGB και δημοσιογράφων υπέρ του καθεστώτος που είχαν ειδική πρόσβαση σε ευαίσθητο υλικό, πολλαπλασιάστηκαν. Τηλεοπτικές σειρές και ταινίες ντοκιμαντέρ χρηματοδοτήθηκαν και προωθήθηκαν γενναιόδωρα.

Η ετήσια τελετή βράβευσης του SVR επεκτάθηκε για να τιμήσει προσωπικότητες από την πολιτιστική ζωή της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων γλυπτών και μουσικών. Μια ομάδα επτά βετεράνων «παράνομων» της KGB, που είχαν δράσει στο εξωτερικό με ψεύτικη ταυτότητα και χωρίς επίσημη κάλυψη, αποχαρακτηρίστηκαν δημόσια για πρώτη φορά και θεωρήθηκαν ήρωες. Ένας από αυτούς, ο Mikhail Vasenkov, γνωστός και ως Juan Lazaro, είχε συλληφθεί από το FBI στην Επιχείρηση Ghost Stories τον Ιούνιο του 2010 και αργότερα ανταλλάχθηκε, μαζί με άλλους παράνομους SVR, σε μια ανταλλαγή κατασκόπων στη Βιέννη.

Η εντατική εστίαση στις δημόσιες σχέσεις έφτασε στο αποκορύφωμά της κατά τη διάρκεια του εορτασμού της εκατονταετηρίδας του SVR για το 2020. Παρά το γεγονός ότι το καθεστώς του Τσάρου Νικολάου Β’ είχε λειτουργήσει ένα καλά ανεπτυγμένο και αρκετά επιτυχημένο δίκτυο ξένων πληροφοριών, το SVR επέμενε ότι η προέλευσή του βρισκόταν στο Διεθνές Τμήμα του Μπολσεβίκου Τσέκα, ή INO, που ιδρύθηκε από τον Felix Dzerzhinsky τον Δεκέμβριο του 1920. Προφανώς, η κληρονομιά του οι Σοβιετικοί—και ο «Iron Felix»—συνεχίζουν να βρίσκουν εύνοια μεταξύ εκείνων που διευθύνουν το Yasenevo, το αρχηγείο του SVR κοντά στη Μόσχα. Το 2018, πρόσθεσαν το όνομα του Yuri Andropov, του προέδρου της KGB που συνέτριψε την Άνοιξη της Πράγας και κυνηγούσε αντιφρονούντες τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, στο επίσημο όνομα της Ακαδημίας SVR. Είχε αφαιρεθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Naryshkin είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από τη συνεχιζόμενη δημιουργία μύθων για τις σοβιετικές επιχειρήσεις πληροφοριών και προσωπικότητες. Με την πιθανή εξαίρεση του ιδρυτή του SVR, Yevgeny Primakov, κανένας άλλος μετασοβιετικός Ρώσος αρχηγός κατασκόπων δεν έχει σημειώσει τόσο σημαντική την παρουσία του SVR στη δημόσια σφαίρα.

Παράλληλα με τη p.r εκστρατεία του SVR (που σχεδιάστηκε εν μέρει για να προσελκύσει νέες στρατολογήσεις, ειδικά από την τάξη των υψηλού μορφωμένων, ευκατάστατων νέων Ρώσων που ήταν οι «νικητές» της μετακομμουνιστικής μετάβασης), ο αριθμός των επιχειρήσεων SVR στο εξωτερικό έχει επίσης αυξηθεί. Ο Naryshkin έχει καυχηθεί δημόσια για ορισμένους «φίλους» σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι, όπως λέει, συμπάσχουν με την αναδυόμενη ρωσική πρόκληση στην παγκόσμια ηγεμονία της Αμερικής και είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν με μυστική βοήθεια. Άφησε μάλιστα να εννοηθεί ότι κάποια στιγμή στο μακρινό μέλλον, ο κόσμος θα μάθει για ένα ισχυρό ρωσικό δίκτυο κατασκοπείας στη Δύση, κάτι παρόμοιο με το περιβόητο «Cambridge Five» που στρατολογήθηκε από τη Μόσχα στα μέσα της δεκαετίας του 1930. Φυσικά, ο Naryshkin δεν προσέφερε στοιχεία για κανέναν από αυτούς τους ισχυρισμούς.

Ο συνταξιούχος αξιωματικός επιχειρήσεων της CIA Douglas London αμφισβητεί έναν τέτοιο ισχυρισμό, λέγοντας ότι η FSB είναι αυτή που ωφελήθηκε περισσότερο από τη μετασοβιετική διάλυση της KGB και την αναδιοργάνωση της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών.

«Το FSB έλαβε περισσότερη δύναμη και ταλέντο», λέει ο London στο SpyTalk. «Είμαστε μάρτυρες της εστίασης και της επιτυχίας [του SVR] στον κυβερνοχώρο, αλλά δεν έχουμε δει στοιχεία ότι κατά τα άλλα είναι τόσο ισχυρή στο εξωτερικό [όπως η παλιά KGB] στη στρατολόγηση κατασκόπων».

Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία ότι ο Naryshkin ήταν πιο επιτυχημένος από τους προκατόχους του στη σφυρηλάτηση συνεργασίας με ξένες υπηρεσίες πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένης της CIA υπό τον Mike Pompeo. Στις τηλεοπτικές του συνεντεύξεις, ο Naryshkin αναφέρει με έναν υπαινιγμό νοσταλγίας τις «μακριές» τηλεφωνικές συνομιλίες του με τον Pompeo καθώς και τις προσωπικές συναντήσεις μαζί του, δύο από τις οποίες είναι γνωστές.

Ως επικεφαλής της CIA του Προέδρου Donald Trump, ο Pompeo επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη Μόσχα τον Μάιο του 2017. Αργότερα, όταν έγινε υπουργός Εξωτερικών, οι επισκέψεις συνεχίστηκαν. Τον Ιανουάριο του 2018, ο Naryshkin, μαζί με τους αρχηγούς των άλλων κύριων υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών της Ρωσίας —Alexander Bortnikov, επικεφαλής του FSB (εσωτερική ασφάλεια και αντικατασκοπεία) και Igor Korobov, τότε επικεφαλής της GRU — επισκέφτηκαν την Ουάσιγκτον μετά από πρόσκληση του Pompeo. Αυτό, παρά το γεγονός ότι στους Naryshkin και Korobov είχαν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ για την προσάρτηση της Κριμαίας (ο Bortnikov προστέθηκε αργότερα ως απάντηση στη δηλητηρίαση του Ρώσου ακτιβιστή της αντιπολίτευσης Aleksey Navalny). Η επίσκεψη πυροδότησε διαμάχη και το σκεπτικό της παραμένει ασαφές.

Σύμφωνα με τον Naryshkin, οι σχέσεις «θέρμανσης» με τη CIA σταμάτησαν απότομα όταν η Gina Haspel έγινε διευθύντρια της CIA τον Μάιο του 2018. Δεν υπήρξαν άλλες κατ’ ιδίαν συναντήσεις ή ακόμη και τηλεφωνήματα, είπε. Τον περασμένο Νοέμβριο, ωστόσο, με τη Ρωσία να αυξάνει τα στρατεύματά της στα σύνορα της Ουκρανίας, ο διευθυντής της CIA,William Burns, έσπασε τον πάγο, θα λέγαμε, με μια επίσκεψη στον ομόλογό του SVR στη Μόσχα.

Ενώ σήμερα ο Naryshkin καταλογίζει συχνά κάθε είδους άθλιες προθέσεις στη CIA (ενώ πάντα αφήνει ανοιχτό χώρο για συνεργασία σε θέματα αντιτρομοκρατίας), είναι δημοσίως γεμάτος επαίνους για τον Κινέζο ομόλογό του. Οι δυο τους έχουν παρόμοια γεωπολιτική άποψη για «τις αναδυόμενες απειλές για την παγκόσμια σταθερότητα» (διαβάστε: Αμερική), όπως ισχυρίζεται, και μοιράζονται ακόμη αναλυτικές αναφορές και πληροφορίες. Λέει επίσης ότι είναι περήφανος για τις φιλικές του σχέσεις με ομολόγους του σε άλλες χώρες —περίπου 20 από τις οποίες έχει επισκεφθεί— και απολαμβάνει να είναι ένας από τους κύριους οικοδεσπότες της ετήσιας Διάσκεψης για την Ασφάλεια της Μόσχας, η οποία συγκεντρώνει αρχηγούς άμυνας και κατασκόπους ή αναπληρωτές τους από δεκάδες χώρες σε όλο τον κόσμο.

Στις δημόσιες εμφανίσεις του με αξιωματούχους και διπλωμάτες, ο Naryshkin εμφανίζεται ήρεμος, με μια χαμογελαστή προθυμία να ακούσει. Σε μεγάλο βαθμό, ο ρυθμός της ομιλίας του συχνά επιβραδύνεται, κάτι που φαίνεται να γοητεύει και να αφοπλίζει τους συνομιλητές του. Σε ένα μάτι που δεν εξασκημένο, ο Naryshkin μπορεί να φαίνεται σαν ένας μάλλον συνηθισμένος, ακόμη και καλός και ευγενικός τύπος, κάποιος που είναι έτοιμος να δεχτεί αντίθετες απόψεις. Αυτό που τον χαρακτηρίζει όμως είναι η φαινομενική απουσία οποιασδήποτε αίσθησης χιούμορ: σχεδόν ποτέ δεν γελάει και δεν κάνει ακόμα και το πιο μικρό αστείο ή λογοπαίγνιο. Πίσω από τη μάσκα, στο βάθος των ατσάλινων ματιών του, κρύβεται η προσωπικότητα ενός πέτρινου πράκτορα της KGB.

Όπως και άλλοι κορυφαίοι Ρώσοι αξιωματούχοι, ο Naryshkin έχει επίσης τη συνήθεια να χρησιμοποιεί χονδροειδείς και υποτιμητικές εκφράσεις ως απάντηση στους επικριτές του προστάτη του Putin. Αποκαλεί συνήθως τον Alexey Navalny «τον ασθενή του Βερολίνου», μια σαρκαστική αναφορά στη νοσηλεία του Navalny στη Γερμανία μετά τη δηλητηρίασή του. Φαίνεται σχεδόν ενοχλημένος που ο Navalny ανέκαμψε. Προφανώς για να επισπευστεί ο θάνατός του, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης συνελήφθη μετά την επιστροφή του στη Ρωσία, με την κατηγορία των παραβιάσεων της αποφυλάκισής του υπό όρους, και καταδικάστηκε τον περασμένο Φεβρουάριο σε δύο χρόνια και οκτώ μήνες φυλάκιση.

Επίσης πέρυσι υπήρχαν βάσιμες φήμες ότι ο Naryshkin θα αντικαθιστούσε τον Sergey Lavrov στη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Ο Lavrov είναι πλέον άνω των 70 ετών και μέχρι τις πρόσφατες αλλαγές, βρισκόταν σε νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης για κυβερνητικούς αξιωματούχους. Υπήρχε φήμη ότι ο Lavrov επρόκειτο να διοριστεί στο Ομοσπονδιακό Συμβούλιο, την άνω βουλή του ρωσικού κοινοβουλίου. Ο παλιός του φίλος Sergey Kislyak, ο πρώην Ρώσος πρεσβευτής στις ΗΠΑ που τέθηκε υπό έρευνα από το FBI ως ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές στην παρέμβαση του Κρεμλίνου στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016, βρίσκεται ήδη εδώ ως γερουσιαστής.

Ο Lavrov, ωστόσο, δεν δείχνει σημάδια ότι επιθυμεί τη σύνταξη. Και φαίνεται επίσης όλο και περισσότερο ότι ο Naryshkin, σφυρηλατημένος από την KGB, προτιμά να παραμείνει στον κόσμο των σκιών – εκτός αν, ή έως ότου, ο Putin, που τον έκανε αυτό που είναι, αλλάξει γνώμη.
>Με καταγωγή από το Μαυροβούνιο, ο Δρ. Filip Kovacevic διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της International Association for Intelligence Education & Director of Outreach for the North American Society for Intelligence History 

πηγή